سال 1382 در دومین دوره لیگ برتر برای اولین بار بحث جادوگر در فوتبال ایران رواج یافت. بازیکنان باشگاه سایپا که آن روزها تحت نظر مجتبی تقوی تمرین می کردند از رفت و آمد مردی با ردایی سفید به تمرینات تیم شان سخن می گفتند که همه کاره تیم است. مردی که اسمش امیر الف بود ، درویش مسلکی ساکن مهرشهر کرج که کارش دعانویسی بود. او با سحر و جادو باعث شده بود تا سایپا هفته های متوالی بازی هایش را از حریفان ببرد. البته همه این ها حرفهایی بود که بازیکنان سایپا درباره آن روزها می گفتند. خاطراتی اعجاب انگیز که باورش حتی در ذهن نمی گنجید؛« (ابراهیم _ص) پایش آسیب دیده بود و وقتی آقا مجتبی لیست 18 نفره تیم را خواند نامی از او در لیست دیده نمی شد . همان موقع درویش به رختکن آمد. او مدام بچه ها را نگاه می کرد و سر آخر گفت ، نیست. آن بازیکنی که خواب دیدم گل می زند ، در بین شان نیست. با گفته هایش فهمیدیم منظورش ابراهیم است. او که اسمش در لیست نبود ساکش را جمع کرده بود و داشت برمی گشت ، به اصرار جادوگر زنگ زدند و به ورزشگاه برگرداندنش. او در آن مسابقه 30 دقیقه با پای بانداژ شده بازی کرد و یک گل زد و بعد تعویض شد. ما آن بازی را با همین تک گل بردیم.»
این خاطره که یکی از بازیکنان سابق سایپا که حالا در تیمی دسته اولی بازی می کند ، تنها اتفاق عجیب نیست که از تیم تقوی نقل شده ، خاطره دیگر از آن تیم ماوراء طبیعه سایپا ، به چند هفته بعد از بردهای متوالی برمی گردد که یکباره این تیم روی دور باخت افتاد. سایپا بیش از 10 بازی را باخت و از صدر جدول به انتها رفت. درست اتفاقی شبیه به ماجرایی که گریبان برق این فصل را گرفته است. در آن زمان سایپا بازیکنی به نام حمید جعفری داشت که کاپیتان شان بود ، تقوی در دعوایی کلامی ، حکم به اخراج این بازیکن از تیم داد. البته این اخراج را هم به نقش جادوگر ربط می دادند؛« حمید که اخراج شد به نوشهر رفت و در کوهستان های آن قسمت از شمال ، درویشی را پیدا کرد که می گفتند نفسش حق است. او سایپا را طلسم کرد و دیگر تیم ما نبرد. » این جمله را بسیاری از بازیکنان آن زمان سایپا تکرار می کنند.
مجتبی تقوی چند ماه بعد وقتی هدایت باشگاه عقاب در دسته اول را بر عهده گرفت ، اولین بازیکنی را که به تیمش آورد ، حمید جعفری بود. این اقدام او را رهی برای باطل شدن سحر درویش می دانستند که البته کاری نیفتاد.البته مجتبی تقوی دو سال بعد وقتی سرمربی نفت آبادان شده بود ، قسم می خورد هیچ وقت از رمال یا جادوگر در تیمش استفاده نکرده اما همان جا در آبادان هم شایعاتی علیه او رواج داشت!
گلاب بریز گالن ، گالن!
یکی از مربیان صباباطری خاطره ای را از فصل سوم لیگ برتر از بازی با پیکان نقل می کند که ، مهر تائیدی بر باورهای خرافی در لیگ برتر است ؛« با پیکان بازی داشتیم ، بازی در زمین ما ، در صباشهر انجام می شد. چند ساعت قبل از شروع مسابقه ، درویشی که ذکر می گفت همراه با اعضای کادرفنی تیم ، چرخی در زمین زدند . دایی فرهاد( فرهاد کاظمی) حسابی ترسید. او می گفت احتمالا دعانویس آورده اند و تیم ما را سحر کرده اند. به همین دلیل دستور داد 40 گالن گلاب دور زمین بریزند تا سحر جادوگر پیکان را باطل کنند.» آن بازی را صبا با دو گل از حریفش برد.
نجاست چاره درد است!
این یک روایت واقعی از نادر دست نشان است ، سرمربی استیل آذین. او خاطره ای را از فصلی تعریف می‌کند که سرمربی مس کرمان در لیگ برتر بود. تیم آنها در شیراز باید به مصاف مقاومت سپاسی می رفت. آقای جادوگر با واسطه درخواست اجرت از مربی مس کرده بود و گفته بود به ورزشگاه می آید تا آنها را طلسم کند. دست نشان در این باره به خبرآنلاین می گوید:« گفته بودند می آید تا باخت ما را ببیند. ما هرچه فکر کردیم ، چاره ای بهتر از این ندیدیم که با نجاست به مصافش برویم. می گفتند او ورد می خواند و یکی از دوستان نزدیکم گفت اگر ما جاهایی را که او طلسم می کند ، نجس کنیم ، طلسمش نمی گیرد. ما با همکاری بازیکنان تیم ! دبه ای 20 لیتری را آماده کرده بودیم که البته آقای جادوگر خلف وعده کرد و نیامد تا ما هم از معجون مان استفاده نکنیم! ما آن روز مقاومت را در شیراز با دو گل شکست دادیم.»
مظلومی : در عمان باورم شد که جادو هست
پرویز مظلومی یکی از کسانی است که اگرچه در تیمش جادوگر ندارد اما این خرافات را به چشم دیده و باور دارد؛«در لیگ که زیاد این مسائل را می شنوم و انگار جادو و جمبل رسمی شده است. همین امروز خواندم که شیری گفته می خواهد با جادوگر قرارداد ببندد. این کار نامردی است. هر کسی که از این شیوه استفاده کرده ، چوبش را خورده است.» او در ادامه می گوید زمانی که در لیگ عمان مربیگری می کرده به چشم دیده است که تیم ها از جادوگر استفاده می کردند؛« مربی تیم السداب عمان بودم. تیم ما در بازی رفت در خانه دو گل از رقیب خورده بود. قبل از بازی برای بچه ها کلی حرف زدم و تاکتیک بازی را چیدم. حرف هایم که تمام شد دیدم دو بازیکن ما به کنار دروازه ها رفتند و ادرار کردند. با عصبانیت به آنها پرذخاش کردم اما همه تیم فریاد می زدند تیم حریف ساحر دارد و فقط این شکلی می شود سحرش را باطل کرد. » تیم مظلومی بازی در زمین حریف را پس از ابطال طلسم ، 6 بر یک برده بود تا مظلومی به صف آنهایی بپیوندد که خرافات را می پذیرد.
عقیقی که حریف را سحر می کند
دروازبانی که حالا گلر تیمی خوزستانی است ، چند فصل قبل گلر تیم استقلال کیش بود. این گلر کوتاه قامت که به دلیل جثه کوچکش به رغم درخشش مقطعی و دعوت به تیم ملی هیچ وقت ستاره نشد ، 7 هفته متوالی از هیچ حریفی گل نخورد. او دلیل این قفل دروازه اش را برای خبرنگار ما این گونه نقل کرد:« در بازار آبادان از زنی کولی که فال می گرفت ، انگشتری عقیق خریدم که می گفت وقتی در دست داشته باشی حریفان را سحر می کند. از زمانی که این انگشتر را به دست کرده ام دیگر گل نمی خورم.» البته از وقتی برای بار اول گل خورد ، شرایط به کلی برگشت و کار به جایی کشید که به نیمکت ذخیره ها تبعید شد. جالب است که او انگشتری درشت و سنگین را در انگشت می کرده و روی آن دستکش به دست می کرده است . کاری خطرناک که احتمال مصدومیتش را بالا می برده است . این کار بر اساس قوانین خلاف است اما داوران زیر دستکش های این گلر را چک نمی کرده اند.
جادو را از زمین بیرون نیاور
سه سال قبل ابومسلم تیم خوبی داشت. شاگردان اکبر میثاقیان نتایجی مطلوب بدست می آوردند . آن زمان هنوز پای شفق و خداداد به تیم باز نشده بود و میثاقیان خودش همه کاره تیم بود.تیم او مدام می برد . می گفتند میثاقیان در تیمش جادوگر دارد. این ادعا را تقریبا همه حریفان ابومسلم نقل می کردند. این تیم دو بار پرسپولیس را در تهران و مشهد شکست داد. اتفاقی که غیرقابل باور به نظر می آمد. در یکی از بازی ها تیم «‌اکبر اوتی » باید در اهواز با فولاد بازی می کرد. جادوگر شب قبل از بازی ، یونس گرائیلی را به عنوان طلسم و بازیکن هدف انتخاب کرده بود. مهاجم قد بلند در آن بازی تک گل تیمش را هم زد ، همان طور که ساحر وعده داده بود. در دقایق پایانی فشار فولاد زیاد شده بود. میثاقیان می خواست با بیرون آوردن گرائیلی ، دفاع به زمین بفرستد اما جادوگر اصرار داشت با این کار سحر باطل می شود. تعویض انجام شد در شرایطی که 6 دقیقه مانده بود تا پایان. سه دقیقه بعد ابومسلم گل مساوی را خورد و دعوایی سخت بین ساحر و سرمربی در گرفت. این روایت را البته شخص آقای ساحر نقل کرده است و بی شک میثاقیان تکذیبش می کند.
تقوا پیشه کن!
سایپا دایی دیگر آن تیم کوبنده نیست. به دست انداز افتاده. تیم مدام امتیاز از دست می دهد و استقلال بحران زده صدر جدول را از چنگ شان در آورده است. دایی در اولین تجربه مربیگری مستاصل شده. مدام اطرافیانش می گویند تیم را طلسم کرده اند . این شایعه این قدر گفته شده که کاپیتان هم به تردید افتاده است. او را ترغیب کرده اند تا با جادوگر همکلام شود اما کاپیتان تحصیلکرده تیم ملی نمی تواند چون مربیان سنتی تصمیم بگیرد. او به توصیه مشاورانش برای فرار از این تشکیک فکری به جای خرافه به عالمی دینی توسل می کند. حضرت آیت الله العظمی بهجت ، مرجع عالی قدر تقلید ، درخواست اسطوره فوتبال ایران را برای ملاقات می پذیرد . دایی درد دلش را نقل می کند و در جواب می شنود:« توسل راهی مناسب برای قوت قلب یافتن است. شما تلاشت را بکن. تمام فکرت به کاری باشد که به موفقیت می رساندت . از آنچه افکارت را به هم می ریزد بپرهیز و با تقوا پیش برو ، بی شک تنها نمی مانی.» و دایی برای تمرکز بیشتر ، کمتر برای تیمش بازی می کند و بیشتر روی نیمکت می نشیند. سایپا امتیازات از دست رفته را جبران می کند و قهرمان لیگ می شود. دایی در تمام بازی ها تسبیحی در دست دارد و زیر لب ذکر می گوید؛« الا بذکرالله تطمئن القلوب»
قرآن متبرک
باشگاه پیام پس از صعود به لیگ برتر در اعلامیه ای عجیب از مردم اهواز می خواد قرآن گلرشان را که در جریان بازی از دروازه این تیم ربوده شده ، پس بیاورند و جایزه بگیرند.
پیام در دیداری پر حاشیه از سد فولاد در اهواز می گذرد و به لیگ برتر می رسد. این بازی حواشی بسیاری دارد. تماشاگران اهوازی مدام گلر پیام را جادوگر خطاب می کنند. سیروس سنگچولی بسته ای را در حوله ای گذاشته و درون دروازه اش جای داده. یکی از توپ جمع کن ها حوله را می دزد. گلر به دنبالش می دود و با ضرب و شتم حوله را پس می گیرد و در دروازه می گذارد. در دقایق پایانی باری دیگر حوله به سرقت می رود و این بار پیدا نمی شود.
سیروس سنگچولی پس از بازی درباره محتوی بسته می گوید:« یک قرآن کوچک جیبی در درون حوله بود که آن را دزدیدند. این قرآن برای من با همه قرآن های دیگر تفاوت دارد. این قرآن که در دروازه تیمم می گذارم ، گل نمی خورم.» اما این جلد کلام الله چه تفاوتی با قرآن های دیگر دارد. پاسخ سئوال ما را برگی زر سرمربی وقت پیام مشهد می دهد:« این قرآن را تبرک کرده بودیم ، قرآن را یکی از بچه ها برده بود کربلا و آنجا تبرک داده شده بود. »
من فرشید گ ، جادوگر فوتبالی
« فرشید گ » شخصی است که ادعا دارد برق را طلسم کرده. او که متولد قائمشهر است و در مشهد زندگی می کند ، ادعا دارد دوره ای مشاور اکبر میثاقیان بوده ، در دوره آری هان با محمد حسن انصاری فرد همکاری می کرده است . پس از آن با راه آهن همراه بوده و تقریبا به تمام تیم ها تماس می گیرد تا با این بهانه از آنها اخاذی کند. این مدعی سحر و جادو پسر عمویی دارد که به رغم حضور آقای جادوگر هیچ وقت بازیکن موفقی نشد و غیر از یک دوره موفقیت نسبی در ابومسلم در همان فصل کذایی ، هیچ وقت جایگاهی ویژه در فوتبال ایران نداشت؛« متاسفانه عده ای خواسته یا ناخواسته مسایلی را مطرح می کنند که با آموزه های دینی ما هم منافات دارد. اخیرا برخی از دوستان با راه اندازی شایعه حضور جادوگر و طلسم در تیم به گونه ای رفتار می‌کنند که به رواج خرافه پرستی می انجامد. اگر قرار بود نتایج فوتبال با طلسم جادوگران رقم بخورد قیمت “دیوید بکام” 10هزار تومان بود و آقایان جادوگر میلیاردها حقوق می‌گرفتند. تاکنون به این مسائل واکنشی نشان نداده‌ایم اما در صورتی که این موضوعات ادامه یابد مطمئن باشید اقدام قانونی می کنیم تا شایعه سازان تنبیه شوند. » این جمله را مدیرعامل برق شیراز در واکنش به ادعای ساحر گفته است. فلاح در این باره ادامه داده است:« وقتی ابراهیم صادقی با تکل ازپشت مهدی شیری را مصدوم می کند باید منتظر پارگی مینیسک یا رباط بود حالا این امر چه ارتباطی با جادو دارد؟ برخی دوستان با یک شوخی جو فوتبال را به هم می ریزند و نمی دانند این کارها چه عواقب سویی دارد.»
خرافه است یا واقعیت؟
فاصله بین خرافه و اعتقاد باریک تر از مویی است. فقط کافی ست که در مقدسات کمی دچار لغزش شویم تا از آن سوی بوم بیفتیم.
حجه الاسلام نقویان از سخنوران سرشناس کشور ، علاقه ای چندان به پیگیری فوتبال ندارد اما وقتی ماجرا را می شنود ، نمی تواند سکوت کند. او دراین باره به خبرآنلاین می گوید:« متاسفانه این کارها مصداق کفر است. بی شک توسل یکی از راه های مهم برای رسیدن به موفقیت است که کلام الهی بر آن تاکید می کند اما هیچ تفاوتی بین هیچ قرآنی نیست . مگر چیزی بالاتر از کلام الهی داریم که بگوییم این قرآن چون به کربلا برده شده است بیش از قرآنهای دیگر به انسان قوت قلب می دهد. باید برنامه های فرهنگی برای ورزشکاران مان بگذاریم که شاهد رواج خرافات نباشیم.»
او سحر و جادو و ادعیه نویسی را هم از مضامینی می داند که در فرهنگ دینی مردم ما طرد شده و نباید اجازه داد که عده ای با سوء استفاده از باورهای عامه اینگونه رواج خرافه پرستی دهند.
دکتر عماد افروغ وقتی ماجرای اتفاقات باشگاه برق شیراز را می شنود افسوس می خورد و می گوید:« به هر حال مدتی است که خرافه در کشور ما باب شده است. این خرافه فقط در عرصه عمومی نیست و به مجامع رسمی ما هم رسوخ کرده . خرافه حاصل دور شدن از عقلانیت دینی و حرکت به سوی تحجر و سطحی نگری دینی است که متاسفانه در این چند ساله مجددا در کشور ما رواج یافته است.»
او ادامه می دهد:« متاسفانه سابقه قشری گری در نهادهای دینی ما بوده اما انقلاب اسلامی به یک معنا حرکتی به سوی برون رفت از تحجر و اخباری گری بود و گامی بلند به سوی روشنگری دینی .وقتی ما به سوی منسک گرایی دینی می رویم نتیجه اش می شود خرافه و سحر و جادو. این طرز فکر قدرت تعقل را از انسان سلب می کند و فقط اعمال خرق عادت چون جادو برای افراد می ماند که زیبنده یک جامعه دینی و مذهبی چون جمهوری اسلامی ایران نیست. البته علمای دینی کشور ما نشان داده اند به شدت با تحجر برخورد می کنند و اجازه بدعت گذاری و انحراف را نمی دهند.»
افروغ ارتباط نقش توسل در موفقیت و وجه تمایز توسل از خرافه را این طور ترسیم می کند:« خداوند می فرماید از شما حرکت و از من برکت. توسل بدون شک قوت قلب می آورد ابزاری است برای رسیدن به موفقیت اما این یکی از ابزارهاست نه شرط کافی . مثلا در فوتبال اگر تیمی خوب تمرین کرده باشد ، تاکتیک مناسبی داشته باشد و بازیکنانش از لحاظ روحی و جسمی آماده باشند ، شانس بالایی برای موفقیت دارند و توسل هم قوت قلب شان را افزایش می دهد به سوی پیروزی پیش می بردشان اما ممکن است تیم حریف هم همه این کارها را انجام داده باشد و فقط با توسل که نمی شود موفق شد. این یکی از ابزارهاست.»
او درباره مدیرانی که می گویند ائمه نظر خاصی به تیم ما دارند هم می گوید:« متاسفانه این واژه یک غلط مصطلح در میان بچه مذهبی هاست که فکر می کنند همیشه به آنها عنایتی ویژه می شود اما اگر کسی بتواند چنین ادعایی را در عمل اثبات کند ، هیچ تیمی نباید به خود اجازه دهد رودرروی تیمی قرار بگیرد که از سوی اولیای خدا مورد عنایت قرار گرفته است.»
افروغ راه مبارزه با چنین خرافاتی را برخورد قاطع با دامن زنندگان به این مسائل می داند و فرهنگسازی را بهترین راهکار می داند. این درحالی است که صیدانلو معاون فرهنگی سازمان ورزش در این باره گوید:« از نظر ما این شایعات که در روزنامه ها نقل می شوند بیشتر شباهت به جوک دارند و لازم نمی دانیم که برای برخورد با آنها وارد عمل شویم.»